katedra Wniebowzięcia NMP w Białogrodzie Królewskim (Székesfehérvár/🇭🇺)
Székesfehérvár, komitat Fejér, miasto powiatowe
Początki budowy romańskiej bazyliki to lata 10. XI wieku. Fundatorem imponującej świątyni był król Węgier, Stefan I. Kościół był jednym z największych (i najwyższych) obiektów sakralnych w ówczesnej Europie. Król Stefan został w niej pochowany († 1038), podobnie jak wcześniej jego syn Emeryk († 1031). Podczas wznoszenia świątyni wykorzystywano budulec pozyskiwany z położonych w pobliżu Białogrodu ruin starożytnego rzymskiego miasta Gorsium-Herculia. Po podwójnej kanonizacji Stefana i Emeryka w roku 1083, bazylika w Białogrodzie Królewskim stała się również miejscem pielgrzymek do grobów świętych. Spośród władców pochowanych w Białogrodzie Królewskim należy wymienić króla Ludwika I Andegaweńskiego, królową Marię bytomską (żonę króla Karola Roberta Andegaweńskiego), czy króla Władysława II Jagiellończyka (syna króla polskiego Kazimierza IV).
Świątynia zyskała również rangę królewskiej nekropolii (pochowano tu łącznie 13 królów węgierskich oraz 2 królowe), bazyliki koronacyjnej (koronowano tu 37 królów i 39 królowych) oraz miejsca przechowywania regaliów królewskich.
Obiekt przechodził szereg przebudów, z których najważniejszą była budowa gotyckiej nawy głównej w XV wieku. Gdy w roku 1543 Białogród Królewski został zdobyty przez wojska tureckie, świątynia została splądrowana przez najeźdźców, którzy w późniejszych latach dokonali w niej dalszych zniszczeń, przekształcając ją w magazyn prochu i amunicji. W roku 1601 doszło do silnej eksplozji zgromadzonych we wnętrzu materiałów wybuchowych i bazylika została doszczętnie zniszczona.
Obecnie obiekt eksponowany jest jako Ogród Ruin, gdzie pośród reliktów ścian i kaplic dawnej świątyni zaznaczono miejsca, w których badacze odnaleźli ślady pochówków niektórych władców. Przy dawnej wschodniej ścianie świątyni w latach 30. XX wieku wzniesiono budynek mauzoleum Św. Stefana, w którym złożono XI-wieczny odnaleziony wśród ruin sarkofag świętego króla. Przed pawilonem w roku 2000 ustawiono ossuarium zawierające szczątki kostne niezidentyfikowanych osób pochowanych w katedrze.
Początki budowy romańskiej bazyliki to lata 10. XI wieku. Fundatorem imponującej świątyni był król Węgier, Stefan I. Kościół był jednym z największych (i najwyższych) obiektów sakralnych w ówczesnej Europie. Król Stefan został w niej pochowany († 1038), podobnie jak wcześniej jego syn Emeryk († 1031). Podczas wznoszenia świątyni wykorzystywano budulec pozyskiwany z położonych w pobliżu Białogrodu ruin starożytnego rzymskiego miasta Gorsium-Herculia. Po podwójnej kanonizacji Stefana i Emeryka w roku 1083, bazylika w Białogrodzie Królewskim stała się również miejscem pielgrzymek do grobów świętych. Spośród władców pochowanych w Białogrodzie Królewskim należy wymienić króla Ludwika I Andegaweńskiego, królową Marię bytomską (żonę króla Karola Roberta Andegaweńskiego), czy króla Władysława II Jagiellończyka (syna króla polskiego Kazimierza IV).
Świątynia zyskała również rangę królewskiej nekropolii (pochowano tu łącznie 13 królów węgierskich oraz 2 królowe), bazyliki koronacyjnej (koronowano tu 37 królów i 39 królowych) oraz miejsca przechowywania regaliów królewskich.
Obiekt przechodził szereg przebudów, z których najważniejszą była budowa gotyckiej nawy głównej w XV wieku. Gdy w roku 1543 Białogród Królewski został zdobyty przez wojska tureckie, świątynia została splądrowana przez najeźdźców, którzy w późniejszych latach dokonali w niej dalszych zniszczeń, przekształcając ją w magazyn prochu i amunicji. W roku 1601 doszło do silnej eksplozji zgromadzonych we wnętrzu materiałów wybuchowych i bazylika została doszczętnie zniszczona.
Obecnie obiekt eksponowany jest jako Ogród Ruin, gdzie pośród reliktów ścian i kaplic dawnej świątyni zaznaczono miejsca, w których badacze odnaleźli ślady pochówków niektórych władców. Przy dawnej wschodniej ścianie świątyni w latach 30. XX wieku wzniesiono budynek mauzoleum Św. Stefana, w którym złożono XI-wieczny odnaleziony wśród ruin sarkofag świętego króla. Przed pawilonem w roku 2000 ustawiono ossuarium zawierające szczątki kostne niezidentyfikowanych osób pochowanych w katedrze.
obiekty historyczne
2020  ▲ widok ogólny ruin katedry | 2020  ▲ widok ruin katedry od strony południowo-zachodniej | 2020  ▲ pozostałości pierwotnej XI-wiecznej katedry | 2020  ▲ pozostałości ścian zewnętrznych XV-wiecznej gotyckiej nawy głównej |
2018  ▲ sarkofag króla Stefana I Świętego | 2020  ▲ miejsce pochówku króla Stefana I Świętego | 2020  ▲ przyziemie kaplicy Św. Katarzyny - miejsce pochówku Ludwika I Andegaweńskiego | 2020  ▲ miejsce pochówku Św. Emeryka Arpadowicza |
2020  ▲ pozostałości pierwotnej XI-wiecznej katedry | 2020  ▲ fragment ruin starożytnego rzymskiego miasta Gorsium-Herculia, z którego pozyskiwano budulec podczas wznoszenia katedry | 2020  ▲ fragment ruin starożytnego rzymskiego miasta Gorsium-Herculia, z którego pozyskiwano budulec podczas wznoszenia katedry |
obiekty współczesne
2020  ▲ pawilon, w którym umieszczono sarkofag króla Stefana I Świętego oraz ossuarium zawierające szczątki kostne niezidentyfikowanych osób pochowanych w katedrze | 2020  ▲ ossuarium | 2020  ▲ tablica z podobizną Ludwika I Andegaweńskiego | 2018  ▲ pomnik króla Władysława I Świętego |